Porady logopedy
Mowa rozwija się w ciągu pierwszych 5 lat życia dziecka.
Prawidłowy przebieg kształtowania się mowy wywiera duży wpływ na rozwój poznawczy dziecka i kształtowanie się jego osobowości. Jest warunkiem powodzenia w przedszkolu i szkole, ułatwia nawiązywanie kontaktów społecznych, umożliwia wyrażanie swoich potrzeb, uczuć, spostrzeżeń.
Zaburzenia mowy mogą zatem ograniczyć w znacznym stopniu rozwój dziecka.
Pierwsze sygnały nieprawidłowego rozwoju mowy są często bagatelizowane. Szczególnie ważny jest okres wieku przedszkolnego, gdy czujność rodzicielską usypia fakt, że dziecko nie musi jeszcze czytać i pisać a ewentualny niepokój, że mówi mało i niewyraźnie kwitowany jest powszechną opinią powtarzaną z dużą dozą ignorancji: “Ono jeszcze z tego wyrośnie”.
Ta i inne opinie sprawiają, że dzieci zbyt późno trafiają do logopedy.
Dlatego trzeba wiedzieć, że:
- 3 letnie dziecko powinno swobodnie porozumiewać się za pomocą zdań ale ma prawo powiedzieć: “lowel, ciapka, sonko” – zamiast: rower, czapka, słonko.
- w 4 r. życia może pojawić się głoska [r], ale wiele dzieci zastępuje ją nadal głoską [l]. 4-latki mówią jeszcze: “capka, kosula, zaba”- zamiast: czapka, koszula, żaba.
- 5 latek powinien już poprawnie wymawiać wszystkie głoski języka polskiego, powinien więc mówić: krowa, czapka, żaba a nie “klowa”, “capka”, “zaba”.
- Wymowa dziecka idącego do “zerówki” powinna być już w pełni zgodna z obowiązującą normą językową .
- Jeśli dziecko w czasie snu ma otwartą buzię i chrapie należy skontrolować u laryngologa czy nie ma III migdałka.
- Oddychanie przez usta (otwarta buzia) jest przyczyną wad zgryzu i sprzyja powstawaniu wad wymowy.
- Prawidłowy nawyk oddychania nosem należy wykształcać u dziecka jak najwcześniej.
- Jedną z częstych przyczyn powstawania wad wymowy i zgryzu jest niewłaściwe połykanie tzw. “połykanie dziecięce” z płaskim ułożeniem języka. Sprzyja temu długie ssanie smoka, palca, picie przez smoczek z butelki, oddychanie przez usta. Dziecko od 3 roku życia połykając, powinno unosić język za górne zęby.
- Długotrwałe ssanie smoka, palca, picie z butelki wpływa na powstawanie wad zgryzu i wymowy.
- Leczenie wad zgryzu u ortodonty poprzez korektę sposobu połykania i odpowiednio dobrany aparat sprzyja korygowaniu wad wymowy.
- Dzieci odbiegające od rówieśników poziomem rozwoju mowy mogą mieć problemy ze słuchem. Szacuje się, że kilka procent dzieci w wieku przedszkolnym ma zaburzenia słuchu, wynikające z powikłań infekcji uszu spowodowanych przerostem III migdałka. Nawet nieznaczny ubytek słuchu może wpływać na stan mowy dziecka.
- W przypadku jakichkolwiek podejrzeń należy zbadać dziecku słuch u laryngologa lub otolaryngologa.
- Słowa kierowane do dziecka nie mogą być zniekształcane (np. spieszczane) – dziecko od samego początku musi mieć w swoim otoczeniu prawidłowe wzorce mowy.
- Większość zaburzeń można usunąć lub znacznie złagodzić, jeśli terapia rozpocznie się w wieku przedszkolnym.